|
|
|
I nodi can mlynedd ers y cadoediad, mae Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd wedi bod yn cynnal prosiect cofnodi yn ymwneud â'r Rhyfel Byd Cyntaf, wedi'i ariannu gan Cadw. Gyda chymorth gwirfoddolwyr, rydym wedi bod yn cofnodi cofebau ac enghreifftiau o goffáu y Rhyfel Byd Cyntaf yng Ngwynedd. Ymunwch â ni ar ddydd Sul 4ydd Tachwedd 2018 (10:00yb - 4:00yp) yn y Neuadd Goffa ym Mhorthaethwy am ein diwrnod agored arbennig. Cewch wybod mwy am y prosiect a gweld arddangosfa ffotograffig o rai o'r delweddau ingol rydym wedi'u tynnu hyd yma. Nid oes rhaid archebu lle, dim ond galw heibio. Bydd te a choffi am ddim ar gael. Hefyd yn rhan o'r diwrnod agored fydd prosiect cymunedol ‘Treftadaeth Menai a'r Rhyfel Byd Cyntaf' Treftadaeth Menai. Roedd y prosiect hwn, a gefnogwyd gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri, yn canolbwyntio ar effaith y Rhyfel Mawr ar bobl Porthaethwy. Nifer fach o fannau parcio sydd ar gael yn ymyl y Neuadd Goffa, felly rydym yn awgrymu eich bod yn ystyried opsiynau parcio eraill yn y dref (gan gofio fod rhai o'r meysydd parcio hyn yn rhai ‘talu ac arddangos'). Byddwn hefyd yn cynnal dwy daith dywys ar y diwrnod, i weld cofeb y Rhyfel Byd Cyntaf ar Ynys Tysilio gerllaw. Os ydych eisiau ymuno â ni ar un o'r teithiau tywys hyn, bydd angen archebu lle - i wneud hynny, cysylltwch â Dan Amor Dan.amor@heneb.co.uk 01248 366970. Am ragor gwybodaeth, cysylltwch â Dan Amor Dan.amor@heneb.co.uk 01248 366970
|
||
Drysau Agored 2018 Cyfle unigryw i weld casgliad preifat o bennau bwyeill carreg Neolithig! Drysau Agored 2018 yn Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd Fel rhan o'n Drysau Agored 2018, bydd ein swyddfeydd ym Mangor ar agor i'r cyhoedd dydd Sul Medi 23ain. Yr oriau agor fydd o 10:00am tan 4:00pm. Cewch gyfle i ddysgu am rai agweddau o waith mwyaf diweddar yr Ymddiriedolaeth, ac hefyd, trwy garedigrwydd David Jones, bydd cyfle unwaith ac am byth i weld casgliad preifat o bennau bwyeill carreg Neolithig y cafwyd hyd iddynt yn ardal Llanfairfechan. Os ydych yn awyddus i ddod, galwch heibio rhwng 10:00 am a 2:00pm dydd Sul Medi 23ain. Nid oes tâl mynediad, ac nid oes angen archebu lle. Rydym hefyd yn cynnal taith gerdded archaeolegol o gwmpas Bangor ar fore'r 23ain, ond bydd angen archebu lle gan fod rhaid cyfyngu ar niferoedd. Os ydych yn awyddus i archebu lle ar y daith, cysylltwch â Dan Amor ar: dan.amor@heneb.co.uk - 01248 366970 Prin yw'r lle parcio yn YAG felly rydym yn awygrymu eich bod yn gadael y car ym maes parcio'r Ganolfan Hamdden (am ddim) sydd oddeutu 5 munud o waith cerdded o'n swyddfeydd: https://bit.ly/2MP4x8W (map). Mae opsiynau parcio amgen yn nes at ganol tref Bangor, ac ychydig o fannau parcio yn y stryd gerllaw hefyd. Os oes gennych anawsterau symudedd, mae ychydig o fannau parcio gellwch eu defnyddio tu allan i'n swyddfeydd. |
||
Helpwch Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd i gofnodi cofebion y Rhyfel Byd Cyntaf
Eleni, yn ystod canmlwyddiant y Cadoediad, mae Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd yn cynnal prosiect cofnodi cofebion, a buasem yn hoffi'ch help chi i wneud hyn. Bydd y broses cofnodi'n cynnwys ffotograffiaeth a thaflenni cofnodi, yn ogystal â'r posibilrwydd o ymchwil archifol. Os ydych yn awyddus i gymryd rhan, cysylltwch â ni: dan.amor@heneb.co.uk 01248 366970. Byddwn yn egluro sut gallwch ein helpu i gofnodi ardal neu grŵp o gofebion yn ymyl eich cartref. Gellir gweld / lawrlwytho copi o'r canllawiau cofnodi / taflen gofnodi isod: |
||
David Hopewell wedi ennill gwobr GT Clark am ei waith ar safleoedd Rhufeinig yng Ngogledd Cymru
Cyflwynwyd gwobr 2018 G.T.Clark i David Hopewell, uwch Archeolegydd yn YAG gan gadeirydd y Gymdeithas Archeolegol Cambrian, yr Athro Prys Morgan. Roedd y wobr ar gyfer "ansawdd mewn gwaith a gyhoeddwyd ar archaeoleg Rufeinig Cymru a'r Gororau". Roedd hyn mewn cydnabyddiaeth o lawer o ddarganfyddiadau pwysig a wnaed yn ystod ail-arolwg cynhwysfawr, gyda chymorth grant Cadw, o'r mwyafrif o safleoedd Rhufeinig yng Ngwynedd tu hwnt i ddefnyddio geoffiseg, cloddio cymunedol, ac arolwg maes. Yn ychwanegol i hyn, darganfuwyd a ymchwiliwyd dau safle arloesol; anheddiad Rhufeinig yn Tai Cochion ac caeran ym Mae Cemlyn (ddau ar Ynys Môn). Mae'r canlyniadau wedi'u cyhoeddi mewn tri phapur academaidd yn Britannia, un yn Archaeologia Cambrensis, a llyfr "Ffyrdd Rhufeinig yng Ngogledd Orllewin Cymru" a hefyd yn y gwerslyfr safonol ar Gymru Rufeinig “Ffiniau Rhufeinig yng Nghymru a'r Gororau ". Mae'r wobr hefyd yn gweithredu fel cydnabyddiaeth o agwedd sy'n aml yn cael ei anwybyddu o waith Ymddiriedolaethau Archeolegol Cymru, sef y cynhyrchiad mawr o wybodaeth newydd pwysig sydd wedi'i wneud ar gael i'r cyhoedd, naill ai drwy'r Cofnod yr Amgylchedd Hanesyddol a/neu eu cyhoeddiadau. Mae hyn yn ffurfio'r sail i ymchwil barhaus mewn sawl agwedd o hanes a threftadaeth Cymru.
|
||
| Teithiau Cerdded Archaeolegol 2018-19
Cliciwch yma am fanylion mewn ffurf PDF ein rhaglen o deithiau cerdded cyhoeddus. Maent yn rhad ac am ddim, ond mae'n hanfodol archebu lle. Cysylltwch â Dan Amor, i archebu lle: 01248 366970
|
||
Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd wedi ennill gwobr ICiPS
Rydym yn falch iawn o gyhoeddi bod Ymddiriedolaeth Archeolegol Gwynedd ynghyd ag Adnoddau Naturiol Cymru a'r tair Ymddiriedolaeth Archeolegol Gymreig arall (Ymddiriedolaeth Archeolegol Dyfed, Ymddiriedolaeth Archeolegol Clwyd-Powys ac Ymddiriedolaeth Archeolegol Morgannwg-Gwent) wedi ennill gwobr yng Ngwobrau Blynyddol ICiPS 2018 ar gyfer Cydweithredu. Cliciwch yma am rhagor o wybodaeth
|
||
Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd - Rhaglen Darlithoedd Y Gaeaf 2017 – 2018. |
||
Teithiau Cerdded Archaeolegol 2017 – 2018 Cyfres o deithiau yn crwydro tirwedd hanesyddol Gwynedd. Archebu'n hanfodol, cysylltwch â Dan Amor: dan.amor@heneb.co.uk - 01248 366970 Cliciwch yma am fwy o wybodaeth.
|
||
Cloddiad Hedd yr Ynys Mae adroddiad rhagarweinol Hedd yr Ynys yn awr i'w gael i lawrlwytho yma. |
||
Safleoedd Milwrol Rhyfel Byd Cyntaf Mae'r adroddiad Safleoedd Milwrol Rhyfel Byd Cyntaf - Seilwaith a Chymorth yn awr i'w gael i lawrlwytho. |
||
|
Mae Cynllun Henebion Cludadwy Cymru / Wales yn brosiect
i annog cofnodi gwirfoddol o wrthrychau archaeolegol a ddarganfuwyd
gan aelodau o'r cyhoedd yng Nghymru. Bob blwyddyn mae miloedd lawer
o wrthrychau yn cael eu darganfod, mae llawer o'r rhain gan ddefnyddwyr
synhwyrydd-metel, ond hefyd gan bobl tra allan yn cerdded, garddio
neu fynd am eu gwaith o ddydd i ddydd. Mae Ymddiriedolaeth Archaeolegol
Gwynedd yn darparu gwasanaeth i gofnodi gwrthrychau a ddarganfuwyd
yng Ngogledd Orllewin Cymru gan aelodau o'r cyhoedd, boed yn preswylio
neu ar wyliau yn yr ardal. Bydd Jane Kenney allan o'r swyddfa drwy holl Mis Ebrill felly cysyltwch a hi ym Mis Mai gyda'g unrhyw gwestinnau am y Cynllun Henebion Cludadwy. Os ydych yn credu bod gennych Achos Drysor ar gyfer y Cynllun Hynafiaethau Cludadwy, cysylltwch â'r Swyddogion Cyswllt Darganfyddiadau dros Gymru yn uniongyrchol iddynt asesu'r achos. Mark Lodwick mark.lodwick@nmgw.ac.uk 02920 573226 neu Susie White Susie.White@museumwales.ac.uk 01978 297466 Mae gwefan Cynllun Henebion Cludadwy ar gael: https://finds.org.uk/ |
||
Mae'r adroddiad llawn am gloddiad yr Hen Gastell yn awr i'w gael i lawrlwytho o'r dudalen hon. |
||
Castell Carndochan ar 'Prynhawn Da' Ar Hydref 15fed dangoswyd S4C darn am Gastell Carndochan wnaeth cael ei ffilmio ar y diwrnod ‘Drysau Agored' yn ystod y gwaith cloddio. Mae dal ar gael i'w weld trwy ddilyn y ddolen isod. Mae'r darn am Gastell Carndochan yn cychwyn yn y 16eg munud. Dilynwch ni ar weplyfr a thrydar ar gyfer weld ragor o luniau o'r digwyddiadau diweddar ar y safle. http://www.s4c.cymru/clic/e_level2.shtml?programme_id=525756699
Castell Carndochan on S4C's 'Prynhawn Da' On October 15th, S4C featured Castell Carndochan on their ‘Prynhawn Da' programme. The piece was filmed on the day of the ‘Open Doors' event that took place during this years' excavation. The feature can still be seen by following the link below, coverage begins in the 16th minute. Follow us on facebook and twitter to see more pictures of recent events at the site. http://www.s4c.cymru/clic/e_level2.shtml?programme_id=525756699 |
||
|
||
What do you know? Do you or your family have any information about sites where munitions, uniforms or other war time materials were manufactured in the First World War? Do you know about any war related research that was carried out? Or do you know about the prisoner of war camp at Frongoch, Bala? If so, we'd like to hear from you. Click here for more information. Beth ydych chi'n wybod? Oes gennych chi neu eich teulu unrhyw wybodaeth am safleoedd ble cynhyrchwyd arfau rhyfel, gwisgoedd neu unrhyw ddeunyddiau rhyfel eraill yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf ? Ydych chi'n gwybod am unrhyw ymchwil yn ymwneud â rhyfel fu'n mynd ymlaen? Neu ydych chi'n gwybod am y gwersyll carcharorion rhyfel yn Frongoch, Y Bala? Os oes gennych wybodaeth, fe hoffem ei glywed. Cliciwch yma am rhagor o wybodaeth. |
||
| The 2014-15 report on Military Landscapes is now available to download. Mae adroddiad 2014-15 ar Dirweddau Milwrol yn awr i'w gael i lawrlwytho. |
||
CERRIG O'R CANOL OESOEDD CYNNAR NEWYDD EU DARGANFOD AR YNYS MÔN Mae dwy garreg o'r Canol Oesoedd cynnar newydd eu darganfod yn ymyl Pentre Berw ar Ynys Môn. Tra allan yn cerdded, sylwodd Maredudd ap Rheinallt o Fangor ar garreg unionsyth gyda llythrennau arni, a chysylltodd gyda'r Ymddiriedolaeth yn ei chylch. Wedi ymweld â hi, daeth staff yr Ymddiriedolaeth i'r casgliad ei bod yn esiampl o garreg arysgrifedig o'r Canol Oesoedd cynnar. Cafodd yr Athro Nancy Edwards o Brifysgol Bangor wybod, ac mae hi wedi cadarhnau bod y garreg yn esiampl dda o gofeb arysgrifedig o'r 6ed ganrif. Mae'r llythrennau'n rhedeg mewn dwy linell fertigol i lawr wyneb y garreg. Er fod peth difrod, gellir darllen enw personol merch, ‘VOTEPA,' ar y linell uchaf, ac ar yr ail linell gellir gweld ‘IACIT' sydd yn golygu ‘yma gorwedd'. Yng nghwmni'r archaeolegydd Frances Lynch Llewelyn, ymwelodd staff yr Ymddiriedolaeth â'r garreg, ac yn ystod yr ymweliad, sylwodd Frances ar garreg arall. Ar hon hefyd roedd llinellau endoredig. Fe'i dehonglwyd fel croes endoredig yn dyddio o'r 12fed ganrif. Mae'n cyfateb â nifer o groesau yn dyddio o'r 9fed i'r 12fed ganrif sydd wedi eu darganfod yn yr ardal, ac mae'n awgrymu bod ysgol lwyddiannus o grefftwyr lleol yn gweithio yn ne—orllewin Môn. Gellir darganfod esiamplau o groesau o'r cyfnod hwn yn eglwysi Llanfihangel Esceifiog, Llangaffo a Llangeinwen. Cewch fwy o newyddion wedi cwblhau mwy o waith ymchwil ar y cerrig.
NEW EARLY MEDIEVAL STONES FOUND ON ANGLESEY Two new early medieval stones have been found on Anglesey, close to Pentre Berw. Maredudd ap Rheinallt of Bangor reported to the Trust an upright stone with lettering running down the stone which he had spotted whilst out walking. Further visits by Trust staff led to the belief it was an example of an early medieval inscribed stone. Professor Nancy Edwards of Bangor University was informed, and she has confirmed that the stone is a good example of a 6th century inscribed memorial. The lettering is in two lines running vertically down the stone. Though slightly damaged the top line can be read as a personal female name ‘VOTEPA', and the second line as ‘IACIT', meaning ‘here lies'. Whilst visiting the stone with the archaeologist Frances Lynch Llewellyn, Frances spotted a second stone, on which were incised lines. These were soon interpreted as an incised cross of 12th century date. This compliments several crosses found within the area of 9th to 12th century date, and suggests a flourishing local school of craftsmen working within south-west Anglesey. Examples of crosses of this date can be found at the churches of Llanfihangel Esceifiog, Llangaffo and Llangeinwen. We will keep you informed of any news about the stones as they are further investigated. |
||
Archaeolegwyr Anturus Eryri Fideo/Video Dyma fideo Lois Roberts am bobl ifanc yn cymryd rhan mewn gweithgareddau Archaeolegwyr Anturus Eryri yn ystod 2014. Arianwyr y prosiect oedd Cyfoeth Naturiol Cymru a Gronfa Treftadaeth Y Loteri. Gweithiodd Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gwynedd mewn partneriaeth gyda Gwersyll Yr Urdd Glan-llyn. Below is Lois Roberts' video about young people taking part in Archaeolegwyr Anturus Eryri activities during 2014. The project funders were Natural Resources Wales and The Heritage Lottery Fund. Gwynedd Archaeological Trust worked in partnership with Gwersyll Yr Urdd Glan-llyn.
|
||
| Excavation at Llangoed WW1 Practice Trenches | ||
Conservation and excavation at Castell Carndochan, Llanuwchllyn Cadwraeth a gwaith cloddio yng Nghastell Carndochan, Llanuwchllyn |
||
Hen Gastell, Llanwnda Blog Jane Kenney, the site director of the Hen Gastell dig is writing a blog. Click here to see the latest developments. |
||
Wales Archaeology App shortlisted for British Archaeology Award The four Welsh Archaeological Trusts are delighted to announce that their Archwilio App has been shortlisted for ‘Best Archaeological Innovation' at the biennial British Archaeology Awards 2014. With the app, which builds on the success of the Archwilio website www.archwilio.org.uk , you can access information for over 150,000 archaeological sites across Wales, collect new information and record new sites. The winners of the 2014 British Archaeological Awards will be announced at a ceremony to be held at the British Museum on 14 July , to be compèred by Loyd Grossman, Chair of The Heritage Alliance, with Dan Snow, President of the Council for British Archaeology. The app was developed by the Centre of Excellence in Mobile Applications and Services (CEMAS) at the University of South Wales, working with the four Welsh Archaeological Trusts. The project was supported by the European Regional Development Fund (ERDF).
Ap Archaeoleg Cymru ar restr fer am Wobr Archaeoleg Brydeinig Mae'r bedair Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gymreig yn falch dros ben o allu cyhoeddi bod eu Ap Archwilio ar restr fer am wobr ‘Dyfeisiad Archaeolegol Newydd Gorau' yn seremoni ddwyflynyddol Gwobrau Archaeolegol Prydeinig 2014. Gyda'r ap, sydd yn adeiladu ar lwyddiant gwefan Archwilio www.archwilio.org.uk gallwch sicrhau mynediad at wybodaeth ar gyfer mwy na 150,000 o safleoedd archaeolegol led-led Cymru, casglu gwybodaeth newydd, a chofnodi safleoedd newydd. Cyhoeddir enwau enillwyr Gwobrau Archaeolegol Prydeinig 2014 yn ystod seremoni a gynhelir yn yr Amgueddfa Brydeinig Gorffennaf 14 eg dan arweinyddiaeth Lloyd Grossman, Cadeirydd y Gynghrair Treftadaeth, gyda Dan Snow, Llywydd Cyngor Archaeoleg Brydeinig. Datblygwyd yr ap gan y Ganolfan ar gyfer Rhagoriaeth mewn Rhaglenni a Gwasanaethau Symudol (Centre of Excellence in Mobile Applications and Services - CEMAS) ym Mhrifysgol De Cymru, mewn cydweithrediad gyda'r bedair Ymddiriedolaeth Archaeolegol Gymreig. Cefnogwyd y prosiect gan Gronfa Datblygu Rhanbarthol Ewrop (ERDF). |
||
The summary reports for Cadw funded projects during 2012-13 are now available online. Mae'r adroddiadau cryno o brosiectau 2012-13 sydd wedi eu ariannu gan Cadw nawr i'w cael ar-lein. Here are the direct links to the reports / Dyma'r cysylttiadau uniongyrchol i'r adroddiadau.
Arfordir Cadw Funded Projects 2012-13 (Fersiwn Cymraeg) Medieval and Post-medieval scheduling enhancement: Mill sites in Meirionnydd (Fersiwn Cymraeg) Tai Cochion Roman Settlement, Anglesey 2012-13 (Fersiwn Cymraeg) Military Airfields Environs Scheduling and Listing Enhancement 2012-13 (Fersiwn Cymraeg) Parys Mountain Assessment 2012 - 13 (Fersiwn Cymraeg) Findspots and Archaeology 2012 - 13 (Fersiwn Cymraeg) Roman Roads Publication 2013 (Fersiwn Cymraeg) Tre'r Ceiri publication 2012 -13 (Fersiwn Cymraeg) Field Evaluation of Scheduling Proposals 2012-13 (Fersiwn Cymraeg) |
||
|
There has been much debate over the years about the route of the Roman road running south from the fortlet at Brithdir to the fort at Pennal. Most published accounts trace a rather long route following the Ffordd Ddu to the west of Cader Idris. Recent evidence from an Environment Agency lidar survey showed a long straight feature to the south-east of Dolgellau, near Cross Foxes, that suggested that the Roman road actually ran to the east of Cader Idris. Gwynedd Archaeological Trust and a group of volunteers have just completed an assessment excavation and have discovered that the feature seen on the lidar survey is a very well-preserved length of Roman road running through peat bogs to the west of the modern road. The road is a typical Roman construction being 5.5 to 5.7m wide with a slightly cambered agger (raised causeway) with a compacted clay and gravel surface and small drainage ditches to either side.
|
||
Roman Roads in North-West Wales by David Hopewell
Roman Roads in North-West Wales is a new publication by Gwynedd Archaeological Trust. It describes the results of a ten-year project that has reassessed all of the evidence for Roman roads in the region and has resurveyed the known surviving portions. The book incorporates evidence from well over a hundred years of previous work by a wide range of researchers, as well as the results of the Trust's Cadw grant-aided Roman roads project and the latest discoveries from geophysical and Lidar survey. The book examines the distinctive archaeology of Roman roads in the upland regions. These are very different to the well- known roads running in straight alignments through the lowlands of England but are still recognisably Roman. The book is well illustrated and carefully referenced and should appeal to newcomers to the subject and experienced researchers alike. The author, David Hopewell is a Senior Archaeologist at Gwynedd Archaeological Trust. He has published both academic and popular articles on a wide range of archaeological topics and specialises in the archaeology of Roman Wales and geophysical survey. or you can order below via Paypal.
Please note any orders placed via Paypal from 20th December to 1st January will be processed on 2nd January 2014. |
||
Launch of new Archwilio App for Android
Archwilio, the database of the Historic Environment Records of the four Welsh Archaeological Trusts have launched an app for Android phones. Mae Archwilio, cronfa data Cofnodion Amgylchedd Hanesyddol y pedair Ymddiriedolaeth Archaeolegol Cymraeg wedi lansio app ar gyfer ffonau Android.
|
||
|
|
||
|
