Arfordir - Treftadaeth Arfordirol Prosiectau a ariannwyd gan Cadw 2010-11 |
Welcome | About the project | Our changing coastline | Getting involved | Dinas Dinllaen |
Arfordir / Treftadaeth Arfordirol G2072
Adroddiad cryno Ebrill 2010 – Mawrth 2011 Cloddiadau Bwriad yr ail gloddiad, yn Chwefror, oedd i benderfynu a oedd orthostat, a ganfuwyd yn erydu o dwyni ym Morfa Abererch yn 2004, yn faen hir gynhanesyddol neu’n nodwedd ddiweddarach. Dangosodd un twll prawf wrth ymyl y garreg ei bod dros 2m o uchder, a’i bod bron yn bendant yn faen hir o’r Oes Efydd. Yn anffodus, bu’n rhaid gadael y twll prawf oherwydd pryderon ynghylch diogelwch cyn gallu canfod toriad twll y garreg a’i sylfaen. Safleoedd wedi’u canfod gan wirfoddolwyr Yng Nglanllynnau, Llanystumdwy, cofnododd gwirfoddolwr a weithiai ar y prosiect ardal o fawn wedi suddo a chored bysgod debygol. Ni wyddys am yr ardal ynghynt. Pan ymwelwyd â’r safle i gadarnhau’r canfyddiad, cafodd yr ymyl wedi’i herydu ei harchwilio am archaeoleg wedi’i heffeithio, a darganfuwyd nodwedd yn cynnwys fflint o ansawdd uchel a chrochenwaith gynhanesyddol yn erydu o ymyl y traeth. Yng Ngodreddi Bach, Traeth Coch, Ynys Môn, ceir caer danddaearol o’r Ail Ryfel Byd, sydd wedi’i guddio yn rhith fel bwthyn, ynghyd â llwyfannau concrid sy’n gysylltiedig â hwy. Ar hyn o bryd, defnyddir yr adeilad fel sied. Adroddwyd am hyn gan y perchennog presennol, a oedd wedi bod mewn sesiwn cyflwyniadol. Cofnodwyd y safle’n llawn gan y perchennog, a gynhwysodd luniau hanesyddol sydd yn dangos y gaer gyda’i tho ffug gwreiddiol. Hysbysodd gwirfoddolwr, a fydd yn aml yn hwylio o gwmpas arfordir Ynys Môn, am safle chwarel wenithfaen ym Mhorth Namarch, Caergybi. Dim ond o’r môr y gellir gweld y safle i raddau helaeth. Datgelodd ymchwiliadau pellach ar y lan bresenoldeb gerrig hogi a nodweddion eraill. O ganlyniad i deithiau cerdded monitro a wnaethpwyd gan YAG yn ystod y flwyddyn, darganfuwyd 24 safle archaeolegol newydd, ac adferwyd dros 35 o arteffactau o ymylon wedi’u herydu. Hyfforddi Cynhaliwyd sesiwn yn Amgueddfa Forwrol Nefyn, lle y cafodd gwirfoddolwyr y cyfle i gynorthwyo mewn cofnodi cwch pren, gan ennill profiad o ddarlunio cynlluniau a thrawsluniau, a ffotograffio arteffactau. Y mae hanes y cwch ei hun yn ddiddorol gan ei fod, y mae’n debyg, wedi’i ddarganfod ar boncen dywod yn y Fenai. Awgryma ymchwiliad fod y cwch wedi dod yn wreiddiol o Orllewin Affrica – fel swfenîr, yn ôl pob tebyg. Y mae’n parhau i fod yn ddirgelwch sut y daeth i’r Fenai. Arolwg Yn ardal cloddio’r maen hir ym Morfa Abererch, cynhaliwyd arolwg llaw System Leoli Fyd-eang o fawn, clai rhewlifol a nodweddion cysylltiedig sydd yn y golwg. Cynhaliwyd arolwg o’r mawn sydd yn y golwg a’r cored bysgod sydd newydd ei darganfod yng Nglanllynnau, Llanystumdwy. Bas-ddata
|